३-७ वर्ष वयोगटातील मुलाच्या झोपेच्या समस्यांना कसे सामोरे जावे?

जर तुम्ही लहान मुलाची किंवा प्रीस्कूलरची आई असाल तर तुम्हाला माहित असेल की लहान मुलाशी संबंधित सर्व समस्यांपैकी विशेषत: तीन वर्षांच्या मुलाशी संबंधित समस्या झोपेशी संबंधित आहेत. मुलांमध्ये झोपेच्या समस्या सामान्यत: जेव्हा तुम्ही तुमच्या मुलाला त्याच्या किंवा तिच्या घरकुलातून बेडवर हलवता किंवा त्याला किंवा तिला/त्याला तुमच्या पलंगापासून त्याच्या किंवा तिच्या पलंगावर वेगळे करता तेव्हा सुरू होतात. झोपेच्या समस्या पालकांसाठी खूप निराशाजनक असू शकतात कारण मुलाला पुरेशी विश्रांती मिळत नाही आणि नंतर तो/ती विक्षिप्त आणि चिडचिड होते. त्यामुळे झोपेच्या सामान्य समस्या काय आहेत यावर पुढे जाण्यापूर्वी लहान मुलांसाठी झोप का महत्त्वाची आहे ते पाहू या.

लहान मुलांसाठी झोप का महत्त्वाची आहे?
जेव्हा मुले पुरेशी झोपत नाहीत, तेव्हा त्यांचा थकलेला मेंदू नवीन गोष्टी शिकण्यास आणि नवीन कौशल्यांशी जुळवून घेण्यास अक्षम होतो. मुलांमध्ये लठ्ठपणासाठी अपुरी झोप देखील कारणीभूत आहे हे अभ्यासांनी सिद्ध केले आहे कारण भूकेसाठी जबाबदार हार्मोन्सचे नियमन करण्यात झोप महत्त्वाची भूमिका बजावते. समस्या अशी आहे की, काही वेळा थकलेली मुले अतिक्रियाशील होऊ शकतात आणि त्यामुळे पालकांना खरी समस्या कधीच कळू शकत नाही.

लहान मुलांमध्ये झोपेशी संबंधित सामान्य समस्या काय आहेत?
लहान मुले झोपेच्या वेळी काही समस्या किंवा त्रास आणि त्या कशा हाताळायच्या यावर एक नजर टाकूया.

उठत राहते: एकदा तुमची लहान मुलांना तुमच्या पासून दूर वेगळ्या स्वतःच्या पलंगावर झोपायला गेली की, त्यांच्यात अंथरुणातून उठत राहण्याची प्रवृत्ती असते आणि तुम्हाला त्यांना वारंवार पुन्हा आवाज देऊ शकते. तुम्ही प्रतिक्रिया देत नाही याची खात्री करा आणि एक स्तब्ध चेहरा आणि शांतपणे त्यांना परत आत घ्या. काही दिवसात, तुमच्या लक्षात येईल की ही सवय हळूहळू नाहीशी होते

जास्त वेळ इकडे तिकडे राहू नका: एकदा तुमचे मूल एकटे झोपायला अंगवळणी झाले की, तुम्ही त्यांच्या खोलीत जास्त वेळ राहणार नाही हे तुम्ही त्याला/तिला समजावले पाहिजे. १५ ते २० मिनिटांच्या कालावधीत तुम्ही हळूहळू खोलीतून बाहेर जाऊ शकता आणि हळूहळू वेळ कमी करू शकता. तुम्ही तुमच्या मुलाला खात्री देतो की तुम्ही त्याच्यावर/तिच्यावर प्रेम करता आणि तुम्ही बाहेर जाण्यापूर्वी त्यांना चांगली मिठी आणि चुंबन द्या

हट्टी मुलांशी वागणे: काही मुले आणखी एक गोष्ट, आणखी एक ग्लास पाणी, आणखी एक चुंबन, दुसऱ्या मागण्या इत्यादी विचारून झोपण्याची वेळ वाढवण्याचा प्रयत्न करतात. लक्षात ठेवा की हार मानू नका आणि आवश्यक असेल तेव्हा एक रेषा आखून ठेवा. खंबीर राहा आणि तुमच्या मुलाला शेवटी झोपायला गेल्यावर प्रत्यक्षात किती परवानगी आहे हे तुम्ही समजावून सांगा

झोपण्याच्या वेळेची निवड करू द्या: या वयातील मुलांना साहजिकच वियोगाच्या चिंतेने ग्रासले जाते ज्यामुळे ते झोपायला जाण्यास विरोध करतात. हे काळजीपूर्वक हाताळा आणि त्याकडे दुर्लक्ष करू नका. त्यांना झोपण्याच्या वेळेची निवड करू द्या (काय परिधान करावे), त्यांना त्यांच्या आवडत्या खेळण्याने झोपू द्या, त्यांची आवडती कथा वाचू द्या आणि कदाचित ते सेटल होईपर्यंत काही दिवस रात्रीचा प्रकाश देखील चालू ठेवा. अधीर आणि रागावू नका. शांत राहा आणि सुसंगत असल्याचे लक्षात ठेवा. 

दिनचर्येचे अनुसरण करा: मुलांमध्ये सवयी निर्माण करण्याच्या बाबतीत नित्यक्रमाचे पालन करणे नेहमीच चांगली कल्पना असते आणि हे त्यांच्या झोपेसाठी देखील चांगले आहे. तुमच्या मुलाला झोपायला तुमच्यावर अवलंबून ठेवू नका. त्यांना स्वतःहून झोपू द्या. जर ते तुमच्यासाठी ओरडतील, तर घाई करू नका; दोन मिनिटांनी जा. जर त्यांनी अंथरुणावर राहण्यास नकार दिला तर त्यांना सांगा की तुम्ही बाहेर जात आहात आणि दरवाजा बंद करत आहात. ते करा आणि काही वेळ बाहेर उभे रहा. मग ते झोपायला गेले आहेत का ते तपासा. नसल्यास, त्यांना पुन्हा अंथरुणावर ठेवा आणि सोडा. हळूहळू त्यांना स्वतःहून झोपण्याची सवय लागेल. आरामदायी आणि आश्वासक अशा नित्यक्रमाचे अनुसरण करण्याचे लक्षात ठेवा

झोपायच्या आधी स्क्रीन टाइम मर्यादित करा: झोपण्यापूर्वी काही वेळ मनाला विश्रांती देण्याचा सल्ला दिला जातो. हे प्रौढांसाठी आणि मुलांसाठी समान आहे. त्यामुळे, झोपण्यापूर्वी किमान अर्धा तास दूरदर्शन आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक गॅझेट्स बंद असल्याची खात्री करा. एखादे पुस्तक वाचा आणि त्यांना थकवा येण्यासाठी मागे मोजणे यासारख्या सोप्या क्रिया करा जेणेकरून ते आपोआप शांत होतील

भीती दूर करणे: मुलांना अनेकदा अंधाराची भीती वाटते आणि ते तुमच्याशिवाय झोपू इच्छित नसण्याचे मुख्य कारण असू शकते. अशी भीती कमी करण्यासाठी, दिवसा त्यांच्याबरोबर खेळ खेळा ज्यात त्यांच्या खेळण्यांच्या शोधासाठी घराभोवती फिरायला जावे लागते, कधीकधी फ्लॅशलाइट वापरून. जर तुमच्या मुलाला दिवे लावून झोपायचे असेल, तर त्याला/तिला आराम मिळेपर्यंत पहिल्या काही रात्री त्याला परवानगी देणे ठीक आहे. हळूहळू तुम्ही त्यांना दिवे लावल्याशिवाय झोपायला लावू शकता

रात्री उशिरा आपल्या खोलीला भेट देणे: बरं, बहुतेक मुलांसोबत असे घडते. मुले अनेकदा मध्यरात्री उठतात आणि तुमच्या खोलीत येऊन तुमच्या शेजारी झोपणे त्यांना आरामदायी वाटते. याला कधीही प्रोत्साहन देऊ नका. त्यांना हळू हळू त्यांच्या खोलीत परत घेऊन जा. ते लवकर झोपेपर्यंत त्यांच्याजवळ थोडा वेळ झोपा. त्यानंतर तुम्ही हळूहळू बाहेर जाऊ शकता. 

लहान मुलांना झोपेच्या वेळी ज्या सामान्य समस्यांना सामोरे जावे लागते. प्रत्येक मूल अद्वितीय असल्याने, काही मुले सहज झोपतात तर काही गडबड होऊ शकतात. परंतु एका तीन वयोगटातील मुलाला रात्री किमान १० ते १२ तास आणि दिवसा सुमारे १ ते ३ तास झोपेची आवश्यकता असते. जसजसे ते मोठे होतील तसतसे हे हळूहळू कमी होईल.

जर तुमच्या मुलाला झोपेचा त्रास होत असेल तर त्याला/तिला कमी झोपेची गरज आहे असे आपोआप समजू नका. याचा अर्थ असा आहे की त्यांना झोपायला समस्या येत आहे आणि तुम्ही त्याला/तिला मदत केली पाहिजे. एकदा त्यांना नित्यक्रमाची सवय झाली की, तुम्ही आणि मूल दोघांनाही चांगली विश्रांती मिळेल आणि सकाळी ताजेतवाने उठता येईल.