लहान मुलांमधील मायोपिया (नजिकदृष्टी):कारणे,लक्षणे खबरदारी उपाय

मायोपिया किंवा नजिकदृष्टी हा डोळ्यांचा एक सामान्य दृष्टिदोष आहे ज्यात दूरच्या वस्तू अस्पष्ट दिसतात, पण जवळच्या वस्तू स्पष्टपणे दिसतात. मायोपिया सामान्यतः लहान मुलांमध्ये दिसून येतो आणि बाल्यावस्थेत सुरू होतो. ही स्थिती जसजशी वय वाढत जाते, तसतशी अधिक गंभीर होऊ शकते. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, मायोपिया ही अस्पष्ट लांब-अंतराची दृष्टी आहे जी सहसा 6 ते 14 वयोगटात सुरू होते. जवळजवळ 5% प्रीस्कूलर आणि 9% शालेय वयाच्या मुलांना प्रभावित करते. जेव्हा डोळ्याने दिसणारी प्रतिमा डोळयातील पडद्यापर्यंत पोहोचण्याआधी फोकस केली जाते तेव्हा असे होते, ज्यामुळे प्रतिमा फोकसच्या बाहेर होते आणि अस्पष्ट दिसते. जर तुमच्या मुलाला मायोपियाचा त्रास होत असेल, तर याचा अर्थ ते अगदी जवळून स्पष्टपणे पाहू शकतात, परंतु दूरवर पाहिलेल्या वस्तू किंवा प्रतिमा अस्पष्ट दिसतात.

मायोपियाची कारणे:

अनुवांशिकता: मायोपिया हे एक अनुवांशिक दोष आहे. जर पालकांपैकी एक किंवा दोघेही मायोपिया ग्रस्त असतील, तर त्यांच्या मुलांमध्ये मायोपियाची शक्यता वाढते.

डोळ्यांचा आकार: डोळ्याच्या आकारात बदल झाल्यामुळे मायोपिया होऊ शकते. डोळा खूप लांब असल्यास, प्रकाश डोळ्याच्या मागील बाजूस लक्ष केंद्रित करतो आणि त्यामुळे दृश्य अस्पष्ट होते.

प्रदूषण आणि वातावरण: शहरी वातावरण, धूळ, प्रदूषण आणि कमी नैसर्गिक प्रकाश यामुळे मायोपियाचा धोका वाढतो.

डिजिटल उपकरणांचा वापर: लहान वयातच लॅपटॉप, स्मार्टफोन आणि टॅब्लेटचा अत्याधिक वापर हे मायोपियाच्या वाढीचे एक मुख्य कारण आहे.

लक्षणे:

1. दूरच्या वस्तू अस्पष्ट दिसणे: मुलं दूरच्या वस्तू स्पष्टपणे पाहू शकत नाहीत. उदाहरणार्थ, शाळेत बोर्डवरील अक्षरे वाचण्यास त्रास होऊ शकतो.
2. डोळ्यांची ताण जाणवणे: मुलं वारंवार डोळे मिचकावतात किंवा चोळतात.
3. डोकेदुखी: डोळ्यांच्या ताणामुळे डोकेदुखीची तक्रार होऊ शकते.
4. डोळ्यांची जलद थकवा: कमी वेळातच डोळे थकतात, विशेषतः वाचन किंवा लिहिण्याच्या वेळी.
5. केंद्रित करताना समस्या: वाचन किंवा लिखाणात त्रास होणे.
6. वारंवार डोळे झाकणे: टिव्ही, फोन किंवा लॅपटॉप पाहिल्यानंतर डोळ्यांची विश्रांती घेणे.

खबरदारी उपाय:

डिजिटल उपकरणांचा मर्यादित वापर: आजच्या डिजिटल युगात मुलांना स्मार्टफोन, टॅब्लेट, लॅपटॉप या उपकरणांपासून दूर ठेवावे. त्याऐवजी त्यांना बाहेर खेळण्यासाठी प्रोत्साहित करावे. स्क्रीन टाइम कमी करण्यासाठी, 20-20-20 नियम वापरावा, म्हणजे 20 मिनिटांच्या स्क्रीन टाइम नंतर 20 सेकंदांसाठी 20 फूट दूर पाहावे.

योग्य प्रकाश: वाचन किंवा लिहिण्याच्या वेळी योग्य प्रकाशाचा वापर करावा. खूप कमी किंवा खूप जास्त प्रकाशामुळे डोळ्यांवर ताण येऊ शकतो.

नियमित डोळ्यांची तपासणी: नियमित डोळ्यांची तपासणी करणे आवश्यक आहे. यामुळे कोणतेही दृष्टिदोष लवकर ओळखता येतात आणि योग्य उपचार केले जाऊ शकतात.

डोळ्यांचा व्यायाम: मुलांना डोळ्यांचे व्यायाम शिकवावे. यामुळे डोळ्यांचा ताण कमी होतो आणि दृष्टी सुधारते.

आहार: संतुलित आहारात व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन सी, आणि व्हिटॅमिन ई असलेले पदार्थ असावेत. गाजर, पालक, मका, बदाम, अक्रोड आणि विविध फळे मुलांच्या आहारात समाविष्ट करावीत. यामुळे डोळ्यांचे आरोग्य सुधारते.

प्राकृतिक प्रकाश: मुलांना बाहेर खेळायला प्रोत्साहित करावे. नैसर्गिक प्रकाश डोळ्यांसाठी फायदेशीर आहे. संशोधनानुसार, बाहेरील नैसर्गिक प्रकाशात जास्त वेळ घालवल्याने मायोपियाचा धोका कमी होतो.

वाचनासाठी योग्य अंतर: मुलांना वाचन करताना पुस्तक डोळ्यांपासून योग्य अंतरावर ठेवायला शिकवावे. खूप जवळ वाचन केल्याने डोळ्यांवर ताण येऊ शकतो.

वेळो वेळी  ब्रेक: स्क्रीनवर काम करताना मुलांना वेळोवेळी ब्रेक घ्यायला लावा. सतत स्क्रीनवर बघणे डोळ्यांवर ताण आणू शकते.

उपचार:

चष्मे: चष्मा ही मायोपियासाठी सर्वात सामान्य उपचार पद्धत आहे. यामुळे दूरच्या वस्तू स्पष्टपणे दिसतात.

कॉन्टॅक्ट लेन्स: चष्म्याच्या ऐवजी काही लोक कॉन्टॅक्ट लेन्सचा वापर करतात. हे अधिक आरामदायक आणि सौंदर्यपूर्णदृष्ट्या आकर्षक असू शकतात.

ऑर्थो-केराटोलॉजी: रात्रीच्या वेळी विशेष प्रकारच्या लेन्स घालून झोपल्यास सकाळी उठल्यावर काही काळासाठी स्पष्ट दृष्टी मिळते.

लेसर सर्जरी: वयाच्या वाढीनंतर, विशेषत: 18 वर्षांनंतर, LASIK किंवा अन्य लेसर सर्जरीद्वारे मायोपियाचे उपचार केले जाऊ शकतात.

जरी मायोपिया टाळता येत नसला तरी तो कमी होऊ शकतो.

तुमच्या मुलामध्ये मायोपियाची प्रगती कमी करण्यास मदत करण्यासाठी तुम्ही हे करावे:

• तुमच्या मुलाची दृष्टी नियमितपणे तपासा.
• आवश्यक असल्यास सुधारात्मक लेन्स घालण्यासह, आपल्या मुलाने त्यांच्या नेत्र डॉक्टरांनी नमूद केलेल्या सर्व शिफारसींचे पालन केल्याची खात्री करा.
• तुमच्या मुलाने अतिनील विकिरण संरक्षणासह सनग्लासेस घातले असल्याची खात्री करा.
• आपल्या मुलासाठी जवळच्या क्रियाकलापांमधून नियमित विश्रांतीचे वेळापत्रक करा.
• तुमच्या मुलाने फळे, भाज्या आणि ओमेगा-3 फॅटी ऍसिडस् समृध्द आहार खातो याची खात्री करा.
• तुमच्या मुलाला मैदानी खेळासाठी प्रोत्साहित करा.

लहान मुलांमधील मायोपिया ही एक सामान्य समस्या असली तरी, ती गंभीर होऊ शकते. योग्य काळजी, तज्ञांचा सल्ला, आणि योग्य उपचार यामुळे मायोपियाचे परिणाम नियंत्रित करता येतात. पालकांनी मुलांच्या डोळ्यांच्या आरोग्याची काळजी घेतली पाहिजे आणि त्यांना निरोगी जीवनशैलीत सामील करण्यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत. स्क्रीन टाइम कमी करणे, नियमित डोळ्यांची तपासणी करणे, आणि संतुलित आहार यामुळे मायोपियाचा धोका कमी होऊ शकतो. मायोपिया रोखण्यासाठी आणि नियंत्रणात ठेवण्यासाठी, तज्ञ डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार योग्य उपचार करणे महत्त्वाचे आहे.