डिलिव्हरीनंतर अँटी-इन्फ्लेमेटरी डाएट: सूज कमी करणारा आहार

डिलिव्हरीनंतर सूज, वेदना, आणि थकवा जाणवत आहे का? अँटी-इन्फ्लेमेटरी डाएट तुमच्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतो. जाणून घ्या कोणते पदार्थ खावेत आणि कोणते टाळावेत.

डिलिव्हरीनंतर शरीरात सूज का येते?

बाळंतपणानंतर शरीर अनेक शारीरिक बदलांमधून जात असते. गर्भाशयाची पूर्वस्थिती, हार्मोनल बदल, टाके किंवा सिझेरियननंतरची जखम हे सर्व सूज आणि वेदनेचे कारण ठरतात. या काळात योग्य आहार घेतल्यास शरीरातील सूज कमी करता येते आणि बरे होण्याची प्रक्रिया वेगाने होते. यासाठीच अँटी-इन्फ्लेमेटरी (संधीवातविरोधी) डाएट उपयुक्त ठरतो.

अँटी-इन्फ्लेमेटरी डाएट म्हणजे काय?

हा असा आहार आहे जो शरीरात निर्माण होणारी सूज कमी करतो. सूज ही केवळ बाहेरून दिसणारी नसते, तर ती आतून पेशींमध्येही होते. काही अन्नघटक हे सूज वाढवतात, तर काही घटक सूज कमी करण्यात मदत करतात.

डिलिव्हरीनंतर अँटी-इन्फ्लेमेटरी आहाराचे फायदे

1. शरीरातील सूज आणि वेदना कमी होतात
2. जखम बरी होण्याचा कालावधी कमी होतो
3. दूध उत्पादनासाठी मदत होते
4. पचन सुधारते
5. थकवा आणि मानसिक अशक्तपणा कमी होतो
6. वजन नियंत्रणात ठेवता येते

डिलिव्हरीनंतर खावेत असे अँटी-इन्फ्लेमेटरी पदार्थ

1. हळद

हळदीमध्ये कर्क्यूमिन नावाचा घटक असतो जो नैसर्गिक सूजविरोधक आहे. दूध किंवा गरम पाण्यात हळद मिसळून घ्या.

2. आवळा आणि इतर व्हिटॅमिन C समृद्ध फळे

आवळा, संत्री, मोसंबी — हे फळं शरीरातील ऑक्सिडेटिव्ह स्ट्रेस कमी करतात आणि जखमा लवकर भरून निघण्यास मदत करतात.

3. संत्र्याचा रस किंवा ताजे फळांचे ज्यूस

हे फळांतील नैसर्गिक अँटीऑक्सिडंट्स सूज कमी करतात आणि शरीरात एनर्जी वाढवतात.

4. मेथी

मेथी बीजांमध्ये सूजविरोधी गुणधर्म आहेत. बाळंतिणीच्या लाडूमध्ये वापरलेली मेथी पचन सुधारते आणि स्नायूंना बळ देते.

5. ओमेगा-3 फॅटी अ‍ॅसिड्स

भोपळ्याच्या बिया , जवस (flax seeds), तीळ, अक्रोड यामध्ये ओमेगा-3 असते जे सूजविरोधी असते.

6. ताज्या पालेभाज्या

पालक, मेथी, चौको, आळू, कोथिंबीर — या भाज्या फायबर, अँटीऑक्सिडंट्स आणि मिनरल्सने भरलेले असतात.

7. ताजे फळं

जसे की सफरचंद, बेरीज, डाळिंब, केळी — हे फळं रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतात आणि आतड्यांची क्रिया सुधारतात.

8. तूप

गायचं साजूक तूप योग्य प्रमाणात घेतल्यास सूज कमी होते आणि दूध वाढीसही मदत होते.

टाळावेत असे पदार्थ

1. प्रोसेस्ड फूड आणि फास्ट फूड
2. पिझ्झा, बर्गर, पॅकेज्ड स्नॅक्स, बिस्किट्स — यामध्ये ट्रान्स फॅट्स आणि प्रेझर्वेटिव्ह्स असतात जे सूज वाढवतात.
3. अतिसाखरयुक्त पदार्थ
4. गोड पेये, मिठाई, आणि चॉकलेट्स शरीरात इन्फ्लेमेशन वाढवतात.
5. पिठलं मैदा
6. मैद्याचे पदार्थ (बिस्किट्स, ब्रेड, केक) यामुळे सूज वाढू शकते आणि पचनावर ताण येतो.
7. थंड पदार्थ
8. थंड पाणी, आईस्क्रीम किंवा थंड दूध — डिलिवरीनंतर टाळा.

अँटी-इन्फ्लेमेटरी आहाराचे दिवसाचे उदाहरण

सकाळी उठल्यावर

गरम पाणी + हळद + थोडं लिंबू

एक शेंगदाण्याचा किंवा ओमेगा-3 सीड्सचा लाडू

नाश्ता

मूग डाळीचं चिल्ला किंवा रवा उपमा

आवळ्याचं सरबत किंवा ताजं फळ

मध्यान्ह

एक वाटी फळं (सफरचंद, डाळिंब, संत्रं)

दुपारचं जेवण

तांदळाची भाकरी / ज्वारीची भाकरी

ताज्या पालेभाज्यांची भाजी

साजूक तुपाची डाळ

ताक / छास

संध्याकाळी

ओट्स किंवा खजूराचा हलवा

ताजं आवळा ज्यूस

रात्रीचं जेवण

मूग डाळ खिचडी

मेथी किंवा पालक भाजी

गरम हळदीचं दूध

काही उपयुक्त टिप्स

• भरपूर पाणी प्या – पाणी सूज कमी करण्यात मदत करतं.
• भरपूर झोप घ्या – शरीर बरे होण्यासाठी विश्रांती गरजेची आहे.
• तणाव कमी ठेवा – तणावाने शरीरात सूज वाढते. ध्यान किंवा सौम्य व्यायाम करून तणाव कमी करा.
• गरम पाण्याने अंघोळ करा – विशेषतः मेथी आणि एरंडाच्या पानांनी बनवलेलं उकळलेलं पाणी वापरा.
• नियमित आहार ठेवा – वेळच्या वेळी खा, उपाशी राहू नका.

इथे काही प्राकृतिक अँटी-इन्फ्लेमेटरी (सूज कमी करणारे) पदार्थांची यादी दिली आहे, जी समजून घेण्यास सोपी आहे. हे पदार्थ शरीरातील सूज, वेदना, थकवा कमी करण्यासाठी उपयोगी ठरतात:

सूज कमी करणारे (Anti-inflammatory) पदार्थ 

• हळद कर्क्यूमिनमुळे नैसर्गिक सूजविरोधी गुणधर्म
• आवळा व्हिटॅमिन C आणि अँटीऑक्सिडंट्सने भरलेला
• आद्रक (आले) आतड्यांची सूज, सांधेदुखी कमी करते
• लसूण रोगप्रतिकारशक्ती वाढवते आणि सूज कमी करते
• ओमेगा-3 युक्त पदार्थ (जसे की जवस, अक्रोड, तीळ) सांधेदुखी व त्वचेची सूज कमी करतो
• पालक आणि इतर पालेभाज्या फायबर व अँटीऑक्सिडंट्स
• बेरीज (Blueberries, Strawberries) फ्री रॅडिकल्सपासून संरक्षण
• डाळिंब रक्तशुद्धी, सूज कमी करण्यास उपयोगी
• तूप (साजूक गायचं) योग्य प्रमाणात घेतल्यास सूज आणि आंतरिक उष्णता कमी करते
• संत्रं, मोसंबी, लिंबू व्हिटॅमिन C सूज कमी करतं
• टोमॅटो लायकोपीनने भरलेला, सूजविरोधी घटक
• ओट्स आणि बाजरी फायबरयुक्त आणि सूज कमी करणारे

डिलिव्हरीनंतरचा काळ हा प्रत्येक आईसाठी संवेदनशील असतो. शरीराचा झपाट्याने पुनरुत्पादन होतो आणि त्यासाठी योग्य आहाराची गरज असते. अँटी-इन्फ्लेमेटरी डाएटमुळे केवळ सूज कमी होते असे नाही, तर संपूर्ण बरे होण्याची प्रक्रिया वेगाने चालते. आपण आई म्हणून स्वतःची काळजी घेतली, तरच आपण आपल्या बाळाची योग्य ती काळजी घेऊ शकता. त्यामुळे अँटी-इन्फ्लेमेटरी आहार अंगीकारा आणि आरोग्यदायी मातृत्वाचा आनंद घ्या.