पालकांनो सावधान - वर्ग 8 आणि 9 च्या विद्यार्थ्यांच्या दफ्तरामध्ये सापडल्या आक्षेपार्ह वस्तू!

अलीकडेच महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यातील घोटी या ठिकाणच्या एका शाळेत घडलेली घटना अनेक पालकांसाठी डोळे उघडणारी ठरली. वर्ग 8 आणि 9 च्या विद्यार्थ्यांच्या दफ्तरामध्ये अचानक तपासणी दरम्यान सापडलेल्या वस्तूंनी शिक्षक आणि पालकांना धक्का बसला आहे.

काय सापडलं विद्यार्थ्यांच्या दफ्तरामध्ये?
तपासणीमध्ये चाकू, लोखंडी साखळ्या, नकल डस्टर (knuckle duster), सायकलच्या साखळ्या, कंडोमचे पुडे, खेळाचे पत्ते आणि काही नशेची औषधे (narcotic substances) सापडली. हे फक्त चकित करणारे नाही, तर अतिशय धोकादायक आहे. हे वाचून कोणत्याही पालकाच्या मनात चिंता निर्माण होईल, आणि ती योग्यच आहे.

ही घटना कशी लक्षांत आली?
एका सोशल मीडिया युजरने ही माहिती प्रथम शेअर केली. त्यानुसार काही विद्यार्थ्यांच्या विचित्र केस कापण्याच्या स्टाईलमुळे शाळेने त्यांच्यावर शिस्तीचे शिक्षण घेतले होते. त्यानंतरच शिक्षकांनी थेट बॅग तपासणीचा निर्णय घेतला आणि खऱ्या प्रकारांची उकल झाली.

पालकांची जबाबदारी किती महत्वाची?
ही घटना आपण सर्व पालकांसाठी एक मोठा इशारा आहे. आपले मुलं काय करत आहेत, कुणासोबत उठबस करत आहेत, त्यांच्या वर्तनामध्ये कोणते बदल दिसतात, याकडे लक्ष देणे अत्यावश्यक आहे. आजचे युग हे डिजिटल युग आहे, आणि यामध्ये आपल्या मुलांवर होणारा प्रभाव खूप खोलवर जाऊ शकतो.

पालकांनी लक्षात ठेवाव्यात अशा काही गोष्टी:

दैनंदिन संवाद ठेवा:
मुलांशी दररोज काही वेळ संवाद साधा. त्यांचे विचार, आवडीनिवडी, मैत्रिणी, शाळेतील घटना जाणून घ्या.

भावनिक आधार द्या:
मुलं अनेकदा काही चुकीचे पावलं उचलतात कारण त्यांना कुणी समजून घेत नाही. त्यांच्यासाठी 'safe space' असणे गरजेचे आहे.

त्यांच्या मित्रपरिवाराची ओळख ठेवा:
मुलांचे मित्र कोण आहेत, त्यांचे वर्तन कसे आहे हे जाणून घ्या. चुकीच्या संगतीमुळे चांगली मुलंही भटकू शकतात.

डिजिटल एक्टिविटीवर लक्ष ठेवा:
मोबाइल, सोशल मिडिया, गेमिंग अ‍ॅप्स यावर काय पाहत आहेत, त्यांचा वेळ कुठे जातो, यावर लक्ष ठेवणे फार गरजेचे आहे.

व्यवस्थित वेळापत्रक ठेवा:
वेळेचे व्यवस्थापन शिकवा. अभ्यास, खेळ, विश्रांती यामध्ये संतुलन असावे.

व्यसनांपासून दूर ठेवण्यासाठी मार्गदर्शन करा:
नशेचे प्रकार, त्याचे परिणाम, आणि कायद्यानुसार त्याचे गुन्हेगारी स्वरूप याबाबत स्पष्ट व माहितीपूर्ण चर्चा करा.

संवाद आणि शिक्षा यामध्ये समतोल ठेवा:
मुलांनी चुकी केल्यावर त्यांना समजावून सांगणे आणि योग्य ते दंड देणे हे दोन्ही महत्त्वाचे आहे. फक्त ओरडून किंवा शिक्षा करून समस्या सुटत नाही.

काउन्सेलिंग आणि समुपदेशन आवश्यक:
जर मुलांमध्ये मोठे वर्तनात्मक बदल दिसत असतील, किंवा शाळेमधून काही तक्रारी येत असतील, तर तज्ञ समुपदेशकांचा सल्ला घेणे चांगले.

समाज आणि शाळेची भूमिका
शाळेने या प्रकरणात त्वरीत पाऊल उचलत पालकांना माहिती दिली आणि काउन्सेलिंग सेशन आयोजित केले. ही कृती निश्चितच प्रशंसनीय आहे. परंतु, समाज म्हणून आपल्याला सुद्धा आपापल्या पातळीवर जागरूक राहण्याची गरज आहे.

शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांमध्ये नियमित संवाद साधावा.

शाळांमध्ये जीवन कौशल्य (life skills) शिकवणारे विषय अधिक सक्रीय करावेत.

विद्यार्थ्यांनी मनमोकळेपणे बोलता येईल असे वातावरण निर्माण करणे गरजेचे आहे.

मुलांच्या मनाचा आरसा – त्यांचे वर्तन
अशा घटनांचा मागचा खोल विचार केला, तर आपल्या लक्षात येईल की ही फक्त बाह्य गोष्ट नाही. या वागणुकीमागे भावनिक अस्थैर्य, चुकीचा मार्गदर्शनाचा अभाव, आकर्षण, दबाव, किंवा आत्मविश्वासाचा अभाव असू शकतो.