मासिक पाळी आणि स्तनपान यांच्यातील परस्परसंबंध!!

तुमचे शरीर यौवनानंतर, गर्भधारणेदरम्यान आणि गर्भधारणेनंतर अनेक बदलांमधून जाते. हे सर्व बदल हार्मोन्सच्या चढ-उताराने होत असतात. परंतु आपण जे सर्वात मोठे बदल अनुभवतो ते बहुतेकदा गर्भधारणेदरम्यान आणि जन्म दिल्यानंतर होतात.

गर्भधारणेचे ९ महिने मातांसाठी एक विनामुल्य आनंद असतो परंतु अनेक स्त्रिया त्यांच्या बाळाला स्तनपान देणे थांबवल्याशिवाय त्यांची मासिक पाळी परत येत नाही. काहींना स्पॉटिंग आढळू शकते तर काहींना त्यांच्या मुलाचे संगोपन करणे थांबेपर्यंत बर्याच काळासाठी अनियमित मासिक पाळी येऊ शकते.

याचे कारण असे की तुम्हाला दूध बनवणारा हार्मोन प्रोलॅक्टिन देखील तुम्हाला ओव्हुलेशन आणि मासिक पाळी येण्यापासून थांबवतो. जर तुम्ही रात्रंदिवस स्तनपान करत असाल, तर तुमची मासिक पाळी परत येण्याचा कालावधी एक वर्षापर्यंत असू शकते.

तुम्ही स्तनपान करत असताना तुमची पाळी कधी परत येईल हे ठरवणारे घटक हे आहेत:
१. तुम्ही तुमच्या बाळाला किती वेळा बाटलीने दूध पाजता.
२. तुमचे शरीर संप्रेरकाला ज्या प्रकारे प्रतिसाद देते ते बदलते.
३. तुमचे बाळ किती वेळा आणि किती वेळ स्तनपान करत आहे.
टीप- जर तुमच्या बाळाला फक्त बाटल्या वापरून दूध पाजले जात असेल, तर तुम्हाला तुमची मासिक पाळी जन्मानंतर लवकरच परत येऊ शकते. जर तुमची मासिक पाळी परत आली तर ती कदाचित नियमित नसतील आणि म्हणूनच तुम्ही काही महिने मासिक पाळी वगळल्यास आश्चर्य वाटू नये. तुमचे मासिक पाळी सामान्य होण्यासाठी बराच वेळ लागेल.
४. एकदा तुम्ही तुमच्या बाळाला स्तनपान करवण्याची वेळ कमी करण्यास सुरुवात केली की, तुम्हाला लवकरच काही डाग दिसू शकतात जे तुमची मासिक पाळी येण्याचा संकेत आहे.
५. इतकेच नाही तर मासिक पाळीचा आईच्या दुधावरही लक्षणीय परिणाम होतो जेथे महिलांना मासिक पाळी सुरू होण्यापूर्वी त्यांच्या पुरवठ्यात तात्पुरती घट दिसून येते. पण तुमचे हार्मोन्स परत सामान्य झाल्यावर हा पुरवठा वाढेल.

स्तनपान करताना मासिक पाळी कशी अप्रत्याशित असू शकते ते पाहूया:

• बाळंतपणानंतर मातांना प्रसुतिपश्चात रक्तस्त्राव होतो पण तो काळ नसतो. जन्म दिल्यानंतर गर्भाशय फक्त जास्त रक्त बाहेर टाकत असते. सामान्य कालावधी सुरू होण्यासाठी काही महिने किंवा काही वर्षे लागू शकतात.
• आपल्या बाळाला बाटलीने दूध पाजणाऱ्या मातांना जन्म दिल्यानंतर दोन महिन्यांत मासिक पाळी येते.
• स्तनपान करणा-या माता काही महिने मासिक पाळीशिवाय जाऊ शकतात आणि काही वर्षांपर्यंत मासिक पाळीशिवाय जाऊ शकतात. परंतु हार्मोनल पातळीच्या वेगवेगळ्या रचनांमुळे हे एका आईपासून दुसऱ्या आईमध्ये बदलते.
• काही मातांना स्तनपान करताना मासिक पाळी येत नाही परंतु त्यांनी आपल्या बाळाचे दूध सोडताच त्यांची मासिक पाळी सुरू होऊ शकते. पण तरीही त्यांना गर्भधारणा होण्याची शक्यता असते.
• स्तनपानादरम्यान काही महिने मासिक पाळी वगळणे सामान्य आहे. हे तुमच्या शरीरातील हार्मोनल बदलांमुळे होते.
• मासिक पाळीच्या आधी लक्षणे असलेल्या मातांना रक्तस्त्राव न होता असा निष्कर्ष काढता येतो की त्यांची मासिक पाळी जवळ आली आहे.
• स्तनपान देणाऱ्या मातांना अनेकदा स्पॉटिंग दिसू शकते.
• मासिक पाळी सुरू होण्यापूर्वी मातांना त्यांच्या दुधाच्या पुरवठ्यात अचानक पण तात्पुरती घट होऊ शकते. यामुळे तुमच्या बाळामध्ये गडबड होईल कारण त्याला कदाचित चोवीस तास भूक लागत असेल.
• महिन्याच्या त्या काळात स्तनपान करताना स्तनांमध्ये थोडीशी कोमलता सामान्य आहे जी लवकर सामान्य होईल. त्यामुळे, तुमच्या लहान मुलाला स्तनपान करताना तुम्हाला काही वेदना जाणवू शकतात.
• तुमच्या मासिक पाळीदरम्यान दुधाची चव बदलू शकते, त्यामुळे तुमचे बाळ त्या वेळी कमी किंवा जास्त दूध घेऊ शकते. यामुळे तुमचे मूल अधिक गडबड करू शकते जेथे तो नर्सिंग करण्यास नकार देईल तर काहींना अधिक हवे असेल. परंतु हा बदल तात्पुरता असल्याने लवकरच गोष्टी पूर्वपदावर येतील.

वरील सर्व मुद्द्यांची नोंद घ्या. हे बदल मात्र तात्पुरते आहेत आणि त्यामुळे तुम्ही जास्त काळजी करू नये. तुमची इच्छा असल्यास तुमची मासिक पाळी आणि स्तनपान यांच्यातील परस्परसंबंध जाणून घेण्यासाठी तुम्ही वैद्यकीय मदत घेऊ शकता.