महिला शरीरातील इस्ट्रोजनची पातळी नैसर्गिकरित्या कशी वाढवू शकता? मार्गदर्शक टिप्स

सर्वांचे शरीर वयानुसार बदलते त्यात केस पांढरे होणं आलं , त्वचेच्यावर सुरकुत्या आणि दृष्टी खराब होऊ शकते यात इस्ट्रोजेन महत्वाची भूमिका बजावतात  बहुतेक लोक इस्ट्रोजेनला केवळ पुनरुत्पादक संप्रेरक मानतात. पुनरुत्पादक अवयव आणि प्रक्रियांना आधार देणे हे त्याचे मुख्य कार्य आहे, परंतु इस्ट्रोजेन देखील यामध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते इस्ट्रोजेन हा एक संप्रेरक आहे ज्यामध्ये लैंगिक आणि पुनरुत्पादक विकासास प्रोत्साहन देण्यासह शरीरात अनेक कार्ये आहेत.

• हे सर्व वयोगटातील लोकांमध्ये असते, परंतु पुनरुत्पादक वयातील महिलांमध्ये या संप्रेरकाचे प्रमाण जास्त असते.
• एस्ट्रोजेन मासिक पाळीचे नियमन आणि स्तनांची वाढ आणि विकास यासह अनेक कार्ये पार पाडते. 
• रजोनिवृत्ती दरम्यान इस्ट्रोजेनची पातळी कमी होते. यामुळे रात्री घाम येणे यासारखी लक्षणे दिसू शकतात.

फायटोएस्ट्रोजेन, ज्याला आहारातील इस्ट्रोजेन देखील म्हणतात, नैसर्गिकरित्या उद्भवणारे वनस्पती संयुगे आहेत जे मानवी शरीरात तयार केलेल्या इस्ट्रोजेन प्रमाणेच कार्य करू शकतात जसे की,

• हाडांची ताकद
• हृदयाचे आरोग्य
• मूड

सुदैवाने, शरीरात कमी असलेल्या इस्ट्रोजेनचा सामना करण्याचे मार्ग आहेत आणि त्या सर्वांमध्ये हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी (एचआरटी) - महिला हार्मोन्स असलेल्या उपचारांचा समावेश नाही. काही पदार्थ खाऊन आणि हर्बल आणि व्हिटॅमिन सप्लिमेंट्स घेऊन तुम्ही तुमची इस्ट्रोजेन पातळी नैसर्गिकरित्या वाढवू शकता.

कमी इस्ट्रोजेनची कारणे
इस्ट्रोजेनची पातळी सामान्यत: पेरीमेनोपॉज दरम्यान कमी होण्यास सुरवात होते - रजोनिवृत्तीपर्यंतचा कालावधी (मासिक पाळीचा शेवट). परंतु कमी इस्ट्रोजेन पातळीच्या कारणांमध्ये हे देखील समाविष्ट आहे:

• स्तनपान
• कर्करोग उपचार
• बाळंतपण
• खाण्याचे विकार
• तुमचे गर्भाशय काढून टाकणे (हिस्टरेक्टॉमी)

कमी इस्ट्रोजेनची चिन्हे
संप्रेरक पातळी दिवस आणि व्यक्तीनुसार बदलू शकतात - जे तुमच्यासाठी सामान्य आहे ते तुमची मैत्रीण , सहकारी किंवा बहीण सारखे असू शकत नाही. तुमच्या मासिक पाळीनुसार इस्ट्रोजेनची पातळी बदलते, जी पेरिमेनोपॉज दरम्यान अनियमित असते आणि रजोनिवृत्तीनंतर अस्तित्वात नसते.

कमी इस्ट्रोजेनच्या सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

• मेंदू एकाग्र होण्यात अडचण
• सेक्समध्ये रस कमी होतो
• गरम वाफा
• अनियमित मासिक पाळी
• मूड बदलतो
• झोपायला त्रास होतो
• योनि कोरडेपणा

इस्ट्रोजेन नैसर्गिकरित्या कसे वाढवायचे
जर तुम्हाला कमी इस्ट्रोजेनशी संबंधित लक्षणे दिसत असतील, तर तुम्ही काही नैसर्गिक पद्धती घेऊ शकता. लक्षात ठेवा की इस्ट्रोजेन पातळी प्रभावीपणे व्यवस्थापित करण्याची या उपायांची क्षमता मर्यादित आहे.

इस्ट्रोजेन सुधारू शकतील अशा नैसर्गिक उपाय:

१. इस्ट्रोजेन वाढवणारे पदार्थ खाणे
सर्व वनस्पतींमध्ये फायटोकेमिकल्स असतात - संयुगे जे अँटिऑक्सिडंट म्हणून कार्य करतात आणि डीएनएच्या नुकसानापासून संरक्षण देतात. फायटोकेमिकल्सचा एक गट, ज्याला फायटोएस्ट्रोजेन म्हणतात, इस्ट्रोजेनची नक्कल करतो. खाल्ले की, तुमचे शरीर पचनाच्या वेळी ते शोषून घेते आणि त्यांना इस्ट्रोजेन म्हणून ओळखते.

या विशिष्ट फायटोस्ट्रोजेन्सची उच्च पातळी असलेल्या पदार्थांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

सफरचंद, बेरी, द्राक्षे, पीच, नाशपाती, प्लम्ससह फळे
धान्य, जसे की बार्ली, ओट्स, गहू जंतू
वनस्पतींपासून मिळणारे द्रव, विशेषतः बिअर, कॉफी, ऑलिव्ह ऑईल, रेड वाईन, चहा
बदाम, अंबाडी, शेंगदाणे, तीळ, सूर्यफुलाच्या बियांसह नट आणि बिया
सोया आणि सोया उत्पादने, जसे की सोयाबीन, टोफू, मिसो सूप, मिसो पेस्ट
भाज्या, विशेषतः ब्रोकोली, ब्रसेल्स स्प्राउट्स, काळे, कांदे, पालक, स्प्राउट्स

२.  खनिजे आणि जीवनसत्त्वे 
काही जीवनसत्त्वे आणि खनिजे तुमच्या शरीराला इस्ट्रोजेन तयार करण्यास मदत करतात आणि ते अधिक प्रभावीपणे वापरतात. तुमची इस्ट्रोजेन पातळी वाढवण्यासाठी, जोडण्याचा विचार करा:

बोरॉन, एक खनिज जे तुमच्या शरीराला टेस्टोस्टेरॉन आणि इस्ट्रोजेन शोषण्यास मदत करते
व्हिटॅमिन बी, जे तुमच्या शरीराला इस्ट्रोजेन तयार करण्यास आणि वापरण्यास मदत करते
व्हिटॅमिन डी, जे शरीरात हार्मोन म्हणून कार्य करते आणि इस्ट्रोजेन उत्पादनास मदत करते
व्हिटॅमिन ई, कारण संशोधन दाखवते की व्हिटॅमिन ई गरम चमक आणि निद्रानाश कमी करण्यास मदत करू शकते.

३. नैसर्गिक इस्ट्रोजेन पूरक आहार घेणे
इस्ट्रोजेनच्या पातळीवर परिणाम करणाऱ्या नैसर्गिक पूरक पदार्थांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

निरोगी आणि संतुलित आहार ठेवा. तुमच्या अंतःस्रावी प्रणालीला योग्यरित्या कार्य करण्यासाठी आणि इस्ट्रोजेनची सामान्य पातळी तयार करण्यासाठी पौष्टिक इंधन आवश्यक आहे. विविध प्रकारचे निरोगी अन्न खाल्ल्याने तुमच्या अंतःस्रावी प्रणालीला नैसर्गिकरित्या इस्ट्रोजेन तयार करण्याची उत्तम संधी मिळते. 
साखर शरीरात संप्रेरक असंतुलन होऊ शकते म्हणून, आपल्या एकूण साखरेचे सेवन कमी करण्याचा प्रयत्न करा. साध्या कार्बोहाइड्रेट वरून लो-कार्ब, संपूर्ण-धान्य आहारावर स्विच करणे हे प्रारंभ करण्यासाठी उत्तम आहे! उदाहरणार्थ, पांढर्‍या पिठाच्या ऐवजी संपूर्ण धान्याचे पीठ निवडा. संपूर्ण धान्य पास्ता किंवा तपकिरी तांदूळ वापरा.

४. नियमित आणि संयमाने व्यायाम करा
नियमित व्यायाम तुमच्यासाठी उत्तम आहे आणि तुम्हाला निरोगी वजन राखण्यास मदत करतो (ज्यामुळे इस्ट्रोजेन वाढू शकते), परंतु खूप जास्त व्यायाम इस्ट्रोजेन पातळी कमी होण्याशी जोडला गेला आहे. जास्त व्यायाम टाळा, पण नियमित व्यायाम करा!
शरीरातील चरबी कमी झाल्यामुळे महिला खेळाडूंना इस्ट्रोजेनची पातळी कमी होऊ शकते. जर तुम्ही अँथलीट असाल किंवा तुमच्या शरीरात चरबीचे प्रमाण कमी असेल, तर तुमच्या इस्ट्रोजेनची भरपाई करण्यासाठी तुमच्या डॉक्टरांना भेटा.
केवळ मध्यम व्यायाम आरोग्यदायी नाही तर ते स्त्रियांमध्ये स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका कमी करू शकतो आणि एकूणच दीर्घायुष्य वाढवू शकतो.

५. विशेषतः प्रभाव
 कमी इस्ट्रोजेनशी संबंधित रजोनिवृत्तीच्या लक्षणांवर उपचार करण्यासाठी लोक या मूळ हर्बल औषधाचा वापर करतात. एका छोट्याशा अभ्यासात असे दिसून आले आहे की ते चमकांवर उपचार करण्यासाठी विशेषतः प्रभावी आहे.
या नैसर्गिकरित्या उद्भवणार्‍या संप्रेरकाची कृत्रिम आवृत्ती, गोळ्या, पावडर आणि स्थानिक उपचार म्हणून उपलब्ध — टेस्टोस्टेरॉन आणि इस्ट्रोजेन सारख्या इतर हार्मोन्स तयार करण्यात मदत करू शकते.
तुमच्यासाठी सर्वोत्तम असेल त्या पर्यायाबद्दल तुमच्या डॉक्टरांशी बोला.