माझे मूल खुप लाजाळू आहे! मी काय करू?

'माझी ५ वर्षांची मुलगी खूप लाजाळू आहे, मी तिला या समस्येवर मात करण्यासाठी आणि तिला अधिक सामाजिक बनण्यास कशी मदत करू शकतो?' या प्रश्नाची मूळ समस्या ही आहे की ती कदाचित निर्णयात्मक लेबलिंगद्वारे खूप जास्त तोललेली आहे. लाजाळूपणा हा एकतर मुलाचा फक्त एक गुण असू शकतो आणि ती भावनिकदृष्ट्या चांगली वाढत आहे किंवा काही प्रकरणांमध्ये ते अंतर्निहित समस्या चांगल्या प्रकारे दर्शवू शकते. अधिक जाणून घेण्यासाठी ब्लॉग वाचा.

मुलांमध्ये लाजाळूपणा
एखाद्या मुलाला "लाजाळू" संबोधताना आपण त्यांना विनाकारण लेबल लावत असतो आणि त्यांच्या वतीने माफी मागतो. पालकांनी समजून घेणे आवश्यक आहे की एक मूल लाजाळू असू शकते, तरीही तिच्या या स्वभावात पूर्णपणे आरामदायक असू शकते. एक लाजाळू मूल एक अद्भुत श्रोता बनण्यास आणि प्रचंड सहानुभूती दर्शविण्यास सक्षम असू शकते.

बाल मानसशास्त्रज्ञ आणि कौटुंबिक थेरपिस्ट शेलजा सेन यांनी बाल वर्तणूक या विषयावरील कार्यशाळेत योग्य ते निदर्शनास आणून दिले की, पालक या नात्याने आपण आपल्या मुलांसाठी ‘डिझायनर बालपण’ची अपेक्षा करत आहोत. आमची इच्छा आहे की आमच्या मुलांनी सर्व बाबतीत प्रयत्न करावे; आपल्या मुलाने ‘परिपूर्ण मूल’ व्हावे असे आपल्याला वाटते का? तिने नमूद केले की पालकांनी हे समजून घेणे आवश्यक आहे की प्रत्येक मुलाची तार भिन्न आहे, प्रत्येक मुलाची स्वतःची क्षमता आणि कमतरता आहेत आणि आपल्या मुलाकडून प्रत्येक पैलूंमध्ये उत्कृष्ट कामगिरीची अपेक्षा करणे कदाचित योग्य नाही.

तुमचे मूल लाजाळू असल्यास किंवा आणखी गंभीर समस्या असल्यास ते कसे ओळखावे?
जर ती एकंदरीत आनंदी वाटत असेल, जर ती शांत आहे असे वाटत असेल, तर जरी ती कमी बोलत असली तरी ती तशीच आहे. जर मुल अधिक त्रासलेले आणि मागे हटलेले दिसत असेल, त्याच्याशी बोलले असता बोलण्यास नकार दिला किंवा डोळ्यांशी संपर्क साधला नाही तर, अधिक तपास करणे योग्य आहे.

मी माझ्या लाजाळू मुलाला कशी मदत करू?
लाजाळूपणा हा एक व्यक्तिमत्व गुणधर्म आहे आणि विकार नाही. लाजाळू समजले जाणारे मूल अत्यंत संवेदनशील आणि त्याच्या/तिच्या वातावरणाबद्दल खूप जागरूक असू शकते; आणि इतर काही लोकांना असे वाटू शकते की ते त्यांच्या स्वतःच्या कल्पनांमध्ये खूप गढून गेले आहेत आणि सामाजिक परस्परसंवादात कमी स्वारस्य आहे. व्यक्तिमत्त्वातील असे फरक सहसा प्रौढांद्वारे नकारात्मक गुणधर्म म्हणून घेतले जातात.

• स्टीव्हन रुडॉल्फ, अमेरिकन शिक्षणतज्ञ यांनी पॅरेंट्यून पॅरेंट्स डे वर्कशॉपमध्ये निदर्शनास आणल्याप्रमाणे, ‘तुमच्या मुलाला अभियंता किंवा डॉक्टर बनण्याची इच्छा नसेल तर त्याला धक्का देऊ नका.
• लक्षात ठेवा केरळमध्ये लागवड केलेले सफरचंदाचे झाड फुलणार नाही कारण ते चुकीचे वातावरण आहे. मुलांसाठीही हेच आहे. त्यांचे पोषण करा आणि जबरदस्तीने त्यांचा स्वभाव बदलण्याचा प्रयत्न करू नका.
• त्याने असेही जोडले की ‘अंतर्मुख मुलासाठी, त्याला विनाकारण रागावू नका, त्याला फटकारू नका किंवा त्याची थट्टा करू नका. त्याचा स्वभाव स्वीकारा. पण त्याला मुलाखतीसारख्या परिस्थितीला सामोरे जाण्याचे कौशल्य किंवा पार्टीत सुसज्ज करा जिथे त्याचा अंतर्मुख स्वभाव कदाचित त्याला अस्वस्थ करू शकतो.

जर तुम्ही लाजाळू मुलाचे पालक असाल, तर तुमच्या मुलाला अनेक परिस्थितींमध्ये संघर्ष करताना पाहणे निराशाजनक असू शकते, विशेषत: जर तुम्ही आउटगोइंग प्रकार असाल. तुमच्या मुलाच्या नैसर्गिक प्रवृत्तींच्या विरोधात न जाता त्याच्यासोबत काम करण्यात मदत करणे ही मुख्य गोष्ट आहे.