कोणत्या जीवनशैलीमुळे गर्भाच्या विकासावर परिणाम होऊ शकतो?

गर्भधारणा हा प्रत्येक स्त्रीच्या आयुष्यातील खूप आनंदाचा काळ असतो. एक आई होण्याची अपेक्षा करणारी माता जाणीवपूर्वक निरोगी जीवनशैली निवडण्यासाठी, निरोगी बाळ जन्माला घालण्यासाठी सज्ज होते व न जन्मलेल्या बाळाच्या शारीरिक आणि संज्ञानात्मक विकासावर कोणत्या गोष्टी घातक होतील यावर लक्ष पुरवते जसे अल्कोहोल पिणे आणि धूम्रपान केल्याने होणाऱ्या परिणामांबद्दल आता गर्भवतीत अधिक जागरूकता आलेली असते. तर, सुरक्षित राहण्यासाठी गर्भवती महिलेने अनेक गोष्टीचा त्याग केला तर आश्चर्य वाटण्यासारखे नाही.

तथापि, जाणीवपूर्वक काही गोष्टी टाळत असताना, काही सामान्य दैनंदिन सवयी चुकतात. या गोष्टींचाही गर्भाच्या विकासावर परिणाम होऊ शकतो आणि त्याबद्दल जागरूक राहणे गरजेचं आहे. या ब्लॉग द्वारे आपण अश्या काही जीवनशैली निदर्शनात आणू या!!

गर्भावर परिणाम करणारे जीवनशैली कोणत्या आहेत?

कॅफीन:

सकाळी कॉफीचा तो पहिला कप सर्वाचा आवडता असतो, नाही का? एक वेकअप टॉनिक आणि दिवसाची अत्यंत आवश्यक सुरुवात. जेव्हा तुमचा दिवस बर्‍याच गोष्टींनी भरलेला असतो, तेव्हा पाठदुखी किंवा इतर दुखण्याची पर्वा न करता तुम्हाला पुढे जाणे आवश्यक वाटते. कॉफी हा बर्‍याच वेळा आवडणाऱ्या गोष्टी पैकी एक आहे. कॅफिनच्या सेवनाबाबत हे मुद्दे लक्षात ठेवण्यास मदत होते-

• जर तुम्ही नियमित कॉफी पिणारे असाल तर गर्भधारणेदरम्यान तुमचे सेवन किती आहे ते नक्की पहा. खरं तर, फक्त कॉफीमध्येच कॅफीन असते असे नाही म्हणून ओव्हरबोर्ड जाणे सोपे आहे जसे चहा, चॉकलेट, शीतपेये, काही वेदनाशामक, सर्दी आणि ऍलर्जीच्या औषधांमध्येही कॅफीन मोठ्या प्रमाणात असते.
• कॅफिनमुळे लघवी वाढू शकते आणि शरीरातून जास्त पाणी कमी होऊ शकते. हे आपल्या शरीराद्वारे कॅल्शियमच्या शोषणावर देखील परिणाम करते. अनेक अभ्यासांमध्ये कॅफीनचा संबंध अकाली प्रसूती, गर्भपाताचा धोका आणि कमी वजनाच्या बाळांशी जोडला गेला आहे.
• एखाद्या गर्भवतीस उच्च रक्तदाबाची पूर्वस्थिती असल्यास किंवा गर्भधारणा-प्रेरित-उच्च रक्तदाब होण्याचा धोका असल्यास, कॅफिन टाळणे गरजेचे होऊन जाते. 
• जर तुम्ही गर्भधारणेची योजना आखत असाल, तर तुम्हाला तुमच्या रोजच्या कॅफिनचे सेवन हळूहळू कमी करावे लागेल, कारण ते अचानक सोडून दिल्याने थकवा, झोप आणि डोकेदुखी होऊ शकते. तुम्ही तुमचा सकाळचा कप (अंदाजे १००-२०० मिग्रॅ कॅफिन असलेले) ग्रीन टी, हर्बल टी किंवा डेकॅफ (डीकॅफिनेटेड कॉफी) सारख्या पर्यायांनी बदलण्याचा प्रयत्न करू शकता. या पेयांमध्ये कॅफिन असते, परंतु लक्षणीय प्रमाणात कमी असते.
• गर्भधारणेदरम्यान कोणतेही कॅफिनयुक्त पेय घेण्यापूर्वी कृपया तुमच्या स्त्रीरोगतज्ज्ञांचा सल्ला घ्या.

धुम्रपान:

दुर्दैवाने, धुम्रपान न करणाऱ्या व्यक्तीने तुमच्या आजूबाजूला धुम्रपान करणाऱ्या किंवा अनेकदा सिगारेटच्या धुराच्या संपर्कात असाल तर ते पूर्णपणे संरक्षणाची हमी देत ​​नाही. सिगारेटच्या धुरात शेकडो विषारी रसायने असतात जी आईच्या रक्तप्रवाहातून गर्भापर्यंत पोहोचतात. याचा गर्भाच्या वाढीवर कसा परिणाम होतो ते येथे आहे-

• सिगारेटच्या धुरातील कार्बन मोनॉक्साईड गर्भाला ऑक्सिजनच्या वितरणात अडथळा आणतो.
• निकोटीन प्लेसेंटा ओलांडते आणि प्लेसेंटा व गर्भाशयात रक्त प्रवाह कमी करते.
• धूम्रपान न करणाऱ्या गरोदर महिला ज्या तंबाखूचा धूर श्वास घेतात त्यांना गर्भपात, अकाली प्रसूती आणि मृत जन्माचा धोका जास्त असतो.
• सिगारेटच्या  धुराचा अवांछित संपर्क टाळण्यासाठी, तुम्ही तुमच्या जवळच्या वातावरणाला, घरी आणि कामाच्या ठिकाणी, धूरमुक्त ठेवण्याची विनंती करू शकता.

दीर्घ कामाचे तास:

शारीरिक कामामुळे आई थकून जाऊ शकते, मग तुम्ही घरी किंवा बाहेर काम करत असाल. जर्नल ऑफ ऑक्युपेशनल अँड एन्व्हायर्नमेंटल मेडिसिनच्या जून च्या अंकात प्रकाशित झालेल्या एका संशोधनात असे आढळून आले आहे की दीर्घकाळ उभे राहणे आणि नेहमीच्या कामाच्या तासांपेक्षा जास्त काळ गर्भाच्या विकासावर नकारात्मक परिणाम करू शकतो.

• तज्ञांना असे आढळून आले आहे की जेव्हा गर्भवती आई पुरेशी झोप आणि विश्रांती घेण्यापासून वंचित राहते, तेव्हा ती स्वतःला मुदतपूर्व प्रसूती आणि इतर गुंतागुंतांच्या जोखमीला सामोरे जाते आणि प्रसूती कक्षात जास्त तास घालवू शकते.
• आनंदी आणि निरोगी गर्भधारणा सुनिश्चित करण्यासाठी, नियमित विश्रांती घेण्याचा सल्ला दिला जातो. 

जंक फूड किंवा सोयीचे अन्न:

हार्मोनल बदलांमुळे स्त्रीमध्ये अन्नाची असामान्य इच्छा निर्माण होऊ शकते. भुक सर्वात विचित्र क्षणी होते आणि स्नॅक्स नेहमीच सुलभ नसतात. हे मुद्दे लक्षात ठेवून, पुढे जा, स्वतःला लाड करा पण कोणतेही अन्न खाऊ नका जसे चीज बर्गर,पिझ्झा! 

• चरबीयुक्त आणि साखरयुक्त अन्न खाल्ल्याने आईचे वजन जास्त वाढते ज्यामुळे तिला उच्च रक्तदाब आणि गर्भधारणा मधुमेह होण्याचा धोका जास्त असतो. जास्त वजन असल्‍याने गर्भपात, अकाली प्रसूती आणि स्थिर प्रसूतीचा धोका वाढतो हे देखील ओळखले पाहिजे. 
• अनेक प्रकरणांमध्ये असे आढळून आले आहे की गर्भाशयात कृत्रिम अन्न रंग आणि रासायनिक मिश्रित पदार्थांच्या संपर्कात आल्याने मुलांमध्ये शिकण्यात अक्षमता येऊ शकते.
• काही अभ्यासांनी असेही दर्शविले आहे की गर्भवती महिलेची जंक फूडची पसंती बाळाला दिली जाऊ शकते, जी बाळाच्या सुरुवातीच्या काळात अस्वास्थ्यकर अन्नपदार्थांची जन्मजात आवड म्हणून दिसून येते.
• एका अभ्यासात असे सुचवण्यात आले आहे की अम्नीओटिक द्रवपदार्थ आईच्या अन्नातून गर्भाला फ्लेवर्स हस्तांतरित करतो, ज्यामुळे गर्भाला काही विशिष्ट चवींचा परिचय होऊ शकतो.

शारीरिक स्वच्छता:

जर तुम्ही गरोदर असाल, तर तुम्हाला काही दिवस आळशी वाटणे स्वाभाविक आहे , आंघोळीसाठी देखील अंथरुणातून उठण्याची इच्छा नसणे हे सामान्य आहे. तथापि, गर्भधारणेमुळे नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती कमी होते आणि एखाद्याला व्हायरल आणि बॅक्टेरियाच्या संसर्गाचा धोका असतो. त्यामुळे वैयक्तिक स्वच्छतेसह अतिरिक्त काळजी घ्या.

• शरीरातील सूक्ष्मजंतूंची वाढ वाढवणारे हार्मोन प्रोजेस्टेरॉनच्या उच्च पातळीमुळे गर्भवती महिलांना हिरड्यांचा आजार होण्याची अधिक शक्यता असते. नियमितपणे ब्रश न करणे, दातांच्या समस्यांकडे दुर्लक्ष करणे जसे की पोकळी आणि हिरड्यांचे रक्तस्त्राव - यामुळे हिरड्यांना दाह किंवा हिरड्यांचा संसर्ग होऊ शकतो.
• उपचार न केलेल्या संसर्गामुळे घातक सूक्ष्मजंतू रक्तप्रवाहातून प्रवास करून गर्भापर्यंत पोहोचू शकतात. हिरड्यांना आलेली सूज ही प्रसूतीस प्रवृत्त करणारे शारीरिक द्रवपदार्थ वाढवण्यास कारणीभूत ठरते
• जघन क्षेत्र स्वच्छ ठेवणे महत्वाचे आहे आणि शॉवर/आंघोळी दरम्यान सुगंधी उत्पादने वापरणे टाळा
• योग्य कपडे निवडा आणि शक्य तितक्या लवकर घामात भिजलेले कपडे बदला
• दररोज आंघोळ करणे, खाजगी भागांची कसून स्वच्छता करणे आणि तोंडी स्वच्छता राखणे यामुळे आई आणि बाळ दोघांच्याही आरोग्याचे रक्षण होऊ शकते.
• तुमचा स्त्रीरोगतज्ञ तुमच्या गर्भधारणेदरम्यान आवश्यक असलेल्या कोणत्याही वैद्यकीय सेवेसाठी तुम्हाला मदत करेल, तरीही साधे, परंतु प्रभावी, जीवनशैलीतील बदल तुमच्या हातात आहेत. तुमचा जोडीदार आणि तुम्ही बाळाला जन्म देण्याचा निर्णय घेतल्यापासून अगदी छोट्या छोट्या चांगल्या छान लहानश्या सवयी किंवा गोष्टीनी सुरुवात करा. जेव्हा वेळ येईल तेव्हा तुम्हाला निरोगी बाळ जन्माला आल्याची अनुभूती नक्कीच येईल !

आशा आहे की तुम्हाला ही माहिती उपयुक्त वाटली. तुमच्या बाळाचे रक्षण करण्यासाठी तुम्ही शक्यतो सर्वकाही करत असताना, तुमच्या गर्भधारणेचा आनंद घेण्यास विसरू नका!