आपल्या मुलांची इतर मुलांशी तुलना का करू नये?

आमच्या शेजार्‍यांचा तिच्या मुलासोबतचा एक आवडता उपक्रम म्हणजे त्याला सतत सांगणे, "तू X कडून शिकले पाहिजे, तो त्याच्या शाळेतील अभ्यास  आणि खेळ या दोन्हीमध्ये किती चांगला आहे ते पहा". आणि तू किती उद्धट आहे! अशा समाजात होणाऱ्या घटना मला यासारख्या विषयांवर लिहिण्यास भाग पाडतात आणि प्रेरित करतात.

माझी तुम्हा सर्व पालकांना नम्र विनंती आहे की, जर तुम्ही तुमच्या मुलाची तुलना इतर कोणाशी करत असाल तर कृपया ते करणे थांबवा. तुमची मुलं सुंदर आणि खास आहेत आणि या जगात ते फक्त एकमेव युनिक आहेत!

तुमच्या मुलाची इतर मुलाशी तुलना चांगली का नाही?

जेव्हा तुम्ही तुमच्या मुलाची तुलना इतर मुलांशी करता - तेव्हा त्याला किंवा तिला असे संकेत मिळतात की तो किंवा ती पुरेशी चांगली नाही आणि हळूहळू त्याचा आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान कमी होतो आणि त्याच्या किंवा तिच्या 'गुड इनफ' नसलेल्या भावनांवर आयुष्यभर परिणाम होतो.

आपण भावंडांची तुलना का करू नये?
तुम्‍हाला असे वाटत असले की तुमच्‍या मुलाची भावा-बहिणीशी तुलना केल्‍याने तुम्‍ही तुमच्‍या मुलाला मोठ्या/लहान मुलासारखे होण्‍यास प्रोत्‍साहन देत आहात, मला तुम्‍हाला सांगण्‍यास खेद वाटतो की तुम्‍ही चांगले करण्यापेक्षा अधिक नुकसान करत आहात. संशोधनात असे दिसून आले आहे की जेव्हा तुम्ही पालक या नात्याने एका भावंडाची दुसऱ्या भावासोबत तुलना करता तेव्हा त्याचे विविध परिणाम त्याच्या मानसिकतेवर होतात. 

• भावंडांची आयुष्यभराची शत्रुता नंतर त्यांच्या आयुष्याच्या शेवटच्या टप्प्यावर इच्छाशक्तीच्या लढाईत वाढू शकते
• तुलनात्मक मुलामध्ये आयुष्यभर अपुरेपणाची भावना इतकी असते की मुलामध्ये इतर काहीतरी उत्कृष्ट असले तरीही तो प्रयत्न करणे थांबवेल कारण त्याच्या किंवा तिच्या मनात तो किंवा ती आपल्यासाठी काहीही चांगले होणार नाही असे मनांत ठाम होईल आणि 
• होय, मुलाच्या मानसिकतेवर तुलना करण्याचा हाच प्रकार आहे.

तुमच्या मुलावर तुलनेचे दीर्घकालीन परिणाम काय आहेत?
तुमच्या मुलाची इतर मुलांशी सतत तुलना केल्याने त्यांच्या मानसिक, भावनिक आणि शारीरिक विकासावर पुढील, दीर्घकाळ टिकणारे परिणाम होऊ शकतात-

कमी स्वाभिमान आणि मूल्य:

सतत तुलना केल्याने तुमच्या मुलाच्या आत्मसन्मानाला त्रास होतो. तुमच्या मुलाने यशस्वी होण्यासाठी आणि काहीतरी साध्य करण्यासाठी कितीही प्रयत्न केले तरी त्याचा/तिचा प्रवास अधिक कठीण होईल. तो/तो स्वत:ला त्यांच्या समवयस्कांपेक्षा कमी समजण्यास सुरुवात करेल आणि परिणामी त्यांच्या स्वत:च्या क्षमता कमी करेल.

सामाजिक कार्यक्रमांमध्ये कमी सहभाग:

जेव्हा तुम्ही तुमच्या मुलाची समवयस्क किंवा भावंडांशी तुलना करत राहाल, तेव्हा त्याचा/तिचा सामाजिक कार्यक्रम/मेळाव्यातील सहभाग आपोआप कमी होईल. तुमच्या नकारात्मक टिप्पण्या किंवा टीका हळूहळू त्याच्या/तिच्यासाठी फक्त दुःख आणि निराशा निर्माण करेल - त्यांना असे वाटेल की ते "पुरेसे चांगले नाहीत". त्यांची जगात संपूर्ण स्वीकाराची भावना तुमच्यापासून सुरू होते, जर ती तुमच्याकडून येत नसेल, तर मुलाला कोठूनही किंवा इतर कोणाकडूनही अपेक्षा नसते.

अनौपचारिक वृत्ती:

हे मूलभूत मानवी मानसशास्त्र आहे की जेव्हा आपल्याला माहित असते की एखाद्याला संतुष्ट करणे जवळजवळ अशक्य आहे, काही काळानंतर आपण त्या व्यक्तीला संतुष्ट करण्यासाठी कोणतेही प्रयत्न करणे थांबवतो. जर तुमच्या मुलाला संदेश मिळाला असेल की तुम्ही नेहमी त्याच्यावर असमाधानी राहता, तो/तो कोणतेही प्रयत्न करणे थांबवेल आणि त्याला/तिला जे आवडते तेच करेल.

तुमच्यावर विश्वास ठेवत नाही:

तुमच्या मुलाने तुमच्यावर विश्वास ठेवला नाही आणि तुमच्याशी खुलेपणाने आणि प्रामाणिक राहणे स्वाभाविक आहे. मी आधी म्हटल्याप्रमाणे, मुलांना पूर्ण स्वीकृतीचा आत्मविश्वास प्रथम तुमच्याकडून आणि नंतर बाहेरच्या जगातून मिळतो. तुमच्या मुलाच्या क्षमतेवर तुमचा आत्मविश्वास नसणे आणि त्याच्या/तिच्या सर्व प्रयत्नांबद्दल तुमची कदर नसणे यामुळे तुमच्या दोघांमध्ये अंतर निर्माण होईल, जे तुमच्या आयुष्यभर कमी करणे कठीण होऊ शकते.

इतरांबद्दल नकारात्मक भावना:

दुर्दैवाने आपल्या मुलाची सतत तुलना केल्याने, तो/उद्या किंवा नंतर तो इतरांबद्दल नकारात्मक विचार करण्यास सुरवात करेल आणि नेहमी लोकांना पराभूत करण्याचे, त्यांना अपमानित करण्याचे आणि त्यांना खाली दाखवण्याचे मार्ग शोधेल- कारण ते आपल्याकडून हेच ​​शिकले आहे.

पालक म्हणून आपण अधिक स्पर्धात्मक झालो आहोत का?
भारतात आपण अत्यंत स्पर्धात्मक वातावरणात लहानाचे मोठे झालो आहोत पण हे नेहमीच सकारात्मक नसते. पालक या नात्याने, आपण हे समजून घेतले पाहिजे की आज आपली मुले ज्या जगात मोठी होत आहेत ती आपल्या काळापेक्षा खूप वेगळी आहे आणि आपल्या पालकांनी लागू केलेले पालकत्वाचे तेच मार्ग आपल्या मुलांसाठी कार्य करणार नाहीत. आपण अधिक मोकळेपणाने आणि मतभेदांना स्वीकारण्याची गरज आहे - मग ते आपल्या मुलांमध्ये असो किंवा इतरांमध्ये. आपण हे करू शकलो तर - आपण आपल्या मुलांचे यशस्वी, सुरक्षित आणि आनंदी भविष्य सुनिश्चित करू शकतो.

आशा आहे की हे लेखन वाचून तुम्ही तुमच्या मुलाची इतर मुलांशी तुलना करताना याचा विचार कराल. लक्षात ठेवा की प्रत्येक मूल वैयक्तिक प्रतिभा आणि वैशिष्ट्यांसह अद्वितीय आहे. त्यांना ओळखा, त्यांचे पालनपोषण करा आणि तुमच्या मुलाला आत्मविश्वासाने भरलेल्या तरुण पुरुष किंवा स्त्रीमध्ये फुलताना पहा.