गर्भधारणेदरम्यान निमोनिया

निमोनिया हा एक भयंकर आजार आहे आणि जर तो गर्भधारणेदरम्यान झाला तर तो तुमच्या गरोदरपणात अनेक गुंतागुंत निर्माण करू शकतो. तुम्हाला घाबरवण्याचा माझा हेतू नाही तर विशेषत: या हिवाळ्यात तुम्हाला अधिक सावध राहण्याची सूचना देतो. निमोनियावर उपचार केले जाऊ शकतात परंतु मातृ निमोनियाच्या बाबतीत ते थोडे अवघड होऊ शकते. मग मातृ निमोनिया म्हणजे काय आणि मातृ निमोनियावर उपचार करणे अवघड का आहे, चला आधी मातृ निमोनिया म्हणजे काय ते वाचा.

मातृ निमोनिया म्हणजे काय?

न्यूमोनिया हा एक हंगामी आजार मानला जाऊ शकतो, जो थंड हंगामात सक्रिय होतो. हे एकतर जिवाणू किंवा विषाणूजन्य संसर्ग असू शकते ज्यामुळे फुफ्फुसाचा संसर्ग होतो. एकदा संसर्ग झाल्यानंतर, फुफ्फुसातील हवेच्या पिशव्या द्रव आणि पूने भरतात, ज्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो. जेव्हा गर्भधारणेदरम्यान न्यूमोनिया दिसून येतो तेव्हा त्याला मातृ न्यूमोनिया असे म्हणतात.

मातृ निमोनिया कशामुळे होतो?
दबलेली रोगप्रतिकारक शक्ती हे गर्भवती महिलांच्या संसर्गाच्या असुरक्षिततेचे प्रमुख कारण आहे. हे मातृ निमोनियाचे मुख्य कारण आहे.

गरोदरपणात दीर्घकाळापर्यंत श्वासोच्छवासाचे कोणतेही आजार, जरी तो साधा खोकला किंवा फ्लू असला तरीही, कदाचित न्यूमोनियामध्ये विकसित होऊ शकतो. गरोदरपणात, दबलेल्या रोगप्रतिकारक शक्तीमुळे, हे आजार जास्त काळ चालू राहतात, ज्यामुळे न्यूमोनिया होण्याची शक्यता वाढते.

गर्भधारणेदरम्यान न्यूमोनिया होण्याची शक्यता वाढवणारे दुसरे महत्त्वाचे शारीरिक कारण म्हणजे फुफ्फुसाची क्षमता थोडीशी कमी होणे.

अनेक बॅक्टेरिया आणि व्हायरल इन्फेक्शन्सपैकी निमोनिया हा देखील एक असू शकतो. गर्भधारणेदरम्यान व्हायरल इन्फेक्शनचा धोका अधिक असतो. फ्लू, कांजिण्या, छातीत जंतुसंसर्ग, खोकला, ब्राँकायटिस, सामान्य सर्दी हे सामान्य संक्रमण आहेत ज्यामुळे मातेला न्यूमोनिया होतो.

गर्भवती महिलेसाठी इतर जोखीम घटक कोणते आहेत?
मातृ निमोनियामध्ये योगदान देणारे अनेक घटक आहेत. मातेला निमोनिया होण्याचा धोका वाढतो.

मातृ निमोनियाची लक्षणे काय आहेत?
मातृ निमोनियाची काही महत्वाची लक्षणे येथे आहेत ज्याकडे कोणत्याही किंमतीत दुर्लक्ष केले जाऊ नये.

गर्भवती महिलेला न्यूमोनिया कसा होतो?
निमोनिया संसर्गजन्य नाही. वास्तविक, गरोदर महिलांना न्यूमोनिया होत नाही, तिला जे जंतू होतात ते ते होतात. हवेतील थेंबांमध्ये आढळणारे विषाणू आणि जीवाणू. गर्भवती महिला श्वास घेतात तेव्हा ते फुफ्फुसात जाते. न्युमोनियाचा संसर्ग गर्भवती महिलांच्या शरीरावर त्या जंतूंच्या प्रभावावर अवलंबून असतो. हे एकतर सामान्य सर्दी, फ्लू, इत्यादींसारखे निघून जाऊ शकते किंवा कालांतराने न्यूमोनियामध्ये विकसित होऊ शकते.

मातृ निमोनियाचे निदान कसे केले जाते?
डॉक्टर मातेच्या निमोनियाचे निदान प्रामुख्याने आईच्या लक्षणांचे आणि आरोग्याच्या इतिहासाचे विश्लेषण करून करतात. तो फुफ्फुसांचे ऐकेल, एक्स-रेच्या मदतीने फुफ्फुसाची तपासणी करेल. गर्भधारणेदरम्यान क्ष किरणांना प्राधान्य दिले जात नाही. तथापि, डिसऑर्डर लवकर ओळखण्याच्या फायद्यांच्या तुलनेत एकाच एक्स-रे स्कॅनमधील जोखीम नगण्य आहेत. फुफ्फुसाच्या संसर्गाचे कारण शोधणाऱ्या चाचण्यांसाठी डॉक्टर थुंकीचे नमुने प्रयोगशाळेत पाठवतील.

मातृ निमोनियाशी संबंधित धोके काय आहेत?
मातृ निमोनियाशी संबंधित काही जोखीम येथे आहेत.

१. अशक्तपणा 
२. दम्याचा अनुभव येतो
३. काही जुनाट आजार आहे ज्यामुळे रोग प्रतिकारशक्तीला आणखी धोका निर्माण होतो
४. जो लहान मुलांसोबत काम करतो
५. ज्यांना वारंवार रुग्णालये किंवा नर्सिंग होममध्ये जावे लागते
६. धुम्रपान करतो
७. दारू पिणे 
निमोनियाचे मुख्य लक्षण म्हणजे सतत कफ असलेला खोकला. बहुतेक वेळा छातीत दुखणे असते
श्वास घेण्यास त्रास होणे जसे श्वास लागणे

• डोकेदुखी
• चक्कर येणे
• शरीराची तीव्र कमजोरी
• ताप आणि थंडी
• उलट्या होणे
• भूक न लागणे

मातृ निमोनियाचा उपचार कसा करावा?
गर्भधारणेदरम्यान न्यूमोनियावर उपचार करणे सोपे नाही कारण मातृ निमोनियाच्या उपचारांमध्ये काही मर्यादा आहेत. या संसर्गापासून मुक्त होण्यासाठी दिलेली अनेक औषधे गर्भधारणेदरम्यान सुरक्षित नसतात कारण ते गर्भाच्या सामान्य वाढीवर आणि गर्भधारणेच्या प्रगतीवर नकारात्मक परिणाम करतात. उपचार त्रासदायक लक्षणे कमी करण्याचा हेतू आहे.

इतर उपचार
संसर्गाचा प्रकार विचारात न घेता, लक्षणांच्या तीव्रतेवर अवलंबून, मातृ निमोनियावर उपचार करण्यासाठी खालील पद्धती देखील वापरल्या जातात.

आपण गर्भधारणेदरम्यान निमोनियाचा संसर्ग टाळू शकतो का?
न्युमोनिया टाळण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे फ्लू आणि इतर संक्रमण होऊ नयेत.

१. जर गर्भवती महिलांना न्यूमोनिया झाला तर त्याचा परिणाम केवळ आईच्या आरोग्यावरच नाही तर जन्मलेल्या बाळावरही होतो. उपचार न केल्यास 
२. गुंतागुंत होण्याची शक्यता वाढते. मातृ निमोनियाशी संबंधित मुख्य जोखीम येथे आहेत
३. प्री-टर्म लेबरची शक्यता वाढेल, त्यामुळे कमी वजन असलेल्या प्रीमीची प्रसूती होण्याची शक्यता असेल
४. गर्भपात होण्याची शक्यता वाढते, विशेषत: पहिल्या तिमाहीत आईला न्यूमोनिया झाल्यास
५. हे नवजात मुलांमध्ये विकृती निर्माण करू शकते
६. गंभीर प्रकरणांमध्ये, इंट्रायूटरिन आणि नवजात मृत्यू देखील नोंदवले गेले आहेत
७. जर न्यूमोनिया शरीराचे तापमान खूप जास्त असेल तर ते आणखी धोकादायक बनते
८. व्हायरल इन्फेक्शनमुळे न्यूमोनियावर उपचार करणे: व्हायरल न्यूमोनियावर उपचार करणे अधिक क्लिष्ट आहे कारण येथे प्रतिजैविक कार्य करणार नाहीत. हा न्यूमोनियाचा अधिक धोकादायक प्रकार आहे आणि तो जीवाणूजन्य न्यूमोनियापेक्षा खूप वेगाने पसरतो. सुरुवातीच्या काळात अँटीव्हायरल औषधे लिहून दिली जातात, जी फ्लूसारखी लक्षणे कमी करण्यास आणि शरीरात विषाणूचा प्रसार रोखण्यास मदत करतात.

बॅक्टेरियाच्या संसर्गामुळे मातेच्या निमोनियावर उपचार करणे:

बॅक्टेरियल न्यूमोनियावर प्रतिजैविकांनी उपचार केले जाऊ शकतात. डॉक्टर काळजीपूर्वक अशी औषधे निवडतात जी बाळाला हानी पोहोचवत नाहीत. बीटा-लैक्टॅम आणि मॅक्रोलाइड सारखी प्रतिजैविक सामान्यतः निर्धारित केली जातात. खोकला रोखण्यासाठी औषधे तीव्रतेनुसार लिहून दिली जातात. तथापि, डॉक्टर, नियमानुसार, खोकला पूर्णपणे थांबवण्याचा कधीही प्रयत्न करत नाहीत कारण खोकला हे फुफ्फुसात तयार होणारा कफ काढून टाकण्याचे शरीराचे तंत्र आहे.

• श्वसन थेरपी श्वासोच्छवासाच्या समस्या कमी करण्यात मदत करेल
• इनहेलर आणि नेब्युलायझेशन देखील घरघराच्या लक्षणांपासून मुक्त होण्यासाठी वापरले जातात
• रक्तातील ऑक्सिजनची पातळी धोकादायकरित्या कमी झाल्यास ऑक्सिजन थेरपी दिली जाते
• जलद पुनर्प्राप्तीसाठी पुरेशी झोप आणि भरपूर विश्रांती घेणे महत्वाचे आहे
• गर्भधारणेशी संबंधित अनेक संभाव्य गुंतागुंत दूर करण्यासाठी चांगले हायड्रेटेड राहणे महत्वाचे आहे
• वेदना कमी करण्यासाठी वेदना निवारक आणि ताप कमी करण्यासाठी औषधे देखील डॉक्टरांनी लिहून दिली आहेत
• चांगली स्वच्छता आवश्यक आहे. नियमितपणे हात धुवा
• निरोगी जीवनशैलीला चिकटून रहा. गर्भधारणेदरम्यान, दारू पिणे आणि धूम्रपान करणे नेहमीच परावृत्त केले जाते
• न्यूमोनिया सामान्यत: फ्लूच्या प्रकरणानंतर विकसित होत असल्याने, हंगामी फ्लू शॉट घेतल्याने ते टाळण्यास मदत होते
• व्हिटॅमिन सीने भरलेला निरोगी आहार काही प्रमाणात न्यूमोनियापासून बचाव करण्यास मदत करतो
• सार्वजनिक ठिकाणी, विशेषत: हवेशीर नसलेल्या बंद असलेल्या ठिकाणी जास्त वेळ घालवणे टाळा. 

तुम्हाला गर्भधारणेदरम्यान न्यूमोनियावरील ब्लॉग आवडला? खाली टिप्पण्या विभागात तुमचे मत आणि अभिप्राय आमच्याशी शेअर करा.