खोकल्याच्या औषधांमुळे मुलाच्या मूत्रपिंडाचे नुकसान? WHO ने घातली बंदी

WHO ने बंदी घातलेले चार कफ सिरप मेडेन फार्मास्युटिकल्स लिमिटेड, हरियाणा यांनी बनवले आहेत. त्यांच्या घटकांमध्ये डायथिलीन ग्लायकोल आणि इथिलीन ग्लायकोल समाविष्ट आहे, जे विषारी आणि धोकादायक आहेत. या पोस्टमध्ये, आम्ही भारतीय बनावटीच्या खोकल्याची औषधे पाहणार आहोत ज्यावर WHO ने बंदी घातली आहे.

 WHO च्या मते

आफ्रिकन देश गॅम्बियामध्ये औषधामुळे ६६ मुलांचा मृत्यू झाल्याची घटना समोर आल्यानंतर मुलांच्या कफ सिरपचे प्रकरण चांगलेच तापले आहे. हे औषध एका भारतीय कंपनीने बनवले असल्याचे सांगितले जाते. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनने गॅम्बियामध्ये लहान मुलांच्या मृत्यूबाबत अलर्ट जारी करताना. ४ कफ सिरपबाबत इशारा दिला आहे. WHO च्या मते, चारही उत्पादनांमध्ये डायथिलीन ग्लायकॉल आणि इथिलीन ग्लायकॉलचा वापर निर्धारित मानकांपेक्षा जास्त झाला आहे. विशेष बाब म्हणजे डायथिलीन ग्लायकॉल आणि इथिलीन ग्लायकोल कंपाऊंडच्या औषधांच्या वापरावर अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया आणि युरोपमध्ये बंदी आहे. भारतीय आरोग्य मंत्रालयाने DCGI आणि हरियाणा नियामक प्राधिकरणासोबत फार्माची चौकशी करण्यासाठी काम सुरू केले आहे. आतापर्यंत मिळालेल्या माहितीनुसार, फार्मा कंपनीने केवळ द गॅम्बियामध्ये उत्पादने निर्यात केली होती.
WHO ने एका निवेदनात म्हटले आहे की, चार 'दूषित' औषधे हरियाणास्थित मेडेन फार्मास्युटिकल्स लिमिटेडने तयार केली आहेत. "चार उत्पादनांच्या नमुन्यांच्या प्रयोगशाळेतील विश्लेषणाने डायथिलीन ग्लायकोल आणि इथिलीन ग्लायकोलच्या अस्वीकार्य पातळीच्या दूषित घटकांच्या उपस्थितीची पुष्टी केली," WHO ने वैद्यकीय उत्पादनाच्या अलर्टमध्ये म्हटले आहे.

कफ सिरप संदर्भात WHO च्या अहवालातील ठळक मुद्दे

डब्ल्यूएचओने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की, कफ-सिरपमध्ये डायथिलीन ग्लायकोल आणि इथिलीन ग्लायकॉलचे प्रमाण निर्धारित मानकांपेक्षा जास्त आहे आणि त्याच्या वापरामुळे मानवी जीवनही धोक्यात येऊ शकते.

हे कंपाऊंड जास्तीत जास्त ०.१४ मिलीग्राम प्रति किलोपर्यंत औषधांमध्ये मिसळले जाऊ शकते. प्रति किलो १ ग्रॅमपेक्षा जास्त मिसळल्यास मृत्यू होऊ शकतो. मात्र, दैनिक भास्करमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या वृत्तानुसार, डब्ल्यूएचओ किंवा या कंपनीने मृत्यू ओढवणाऱ्या औषधांमध्ये या संयुगांचे प्रमाण किती आहे, याचा खुलासा केलेला नाही.
अनेकदा पालक मुलांना खोकला आल्यावर कफ सिरप देतात आणि ताप आल्यास पॅरासिटामॉल देतात. काहीवेळा हे वैद्यकीय सल्ल्याशिवाय केले जाते, जे चुकीचे आहे. तुम्हीही हे करत असाल तर ही सवय बदला. वास्तविक, खोकला सिरप आणि पॅरासिटामॉल देखील मुलांचे नुकसान करतात. आज आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत की डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय या दोन गोष्टी घेतल्याने तुमचे कसे नुकसान होऊ शकते.

खोकला सिरप पासून नुकसान

संशोधनानुसार, सिरपमध्ये कोडीन असते. कोडीनयुक्त कफ सिरपच्या अतिसेवनामुळे मुलांना त्रास होऊ शकतो. याशिवाय त्यांना नवीन गोष्टी लक्षात ठेवण्यातही त्रास होऊ शकतो.

याशिवाय जास्त प्रमाणात कफ सिरप प्यायल्याने त्वचेला खाज सुटणे, श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो. इतकेच नाही तर याचे जास्त सेवन केल्याने मुलांची पचनक्रियाही बिघडू शकते. डॉक्टरांच्या मते, कफ सिरप फक्त लहान मुलांसाठीच नाही तर प्रौढांसाठीही हानिकारक आहे. पण मुलांनी त्याचे सेवन न केल्यास उत्तम. 

पॅरासिटामॉलचे नुकसान

मुलांना पॅरासिटामॉल देणे हानिकारक असल्याचे संशोधनातून दिसून आले आहे. जर मुलाचे वय २ वर्षांपेक्षा कमी असेल तर त्याच्यासाठी अधिक धोका आहे. २ वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना पॅरासिटामॉल दिल्याने अनेक वेळा दम्यासारख्या तक्रारी होतात. अतिसेवनामुळे बालकांचा मृत्यू झाल्याच्या अनेक घटना समोर आल्या आहेत. हे औषध 3 महिन्यांच्या बाळाला अजिबात देऊ नका.

• पॅरासिटामॉलचा अति प्रमाणात सेवन केल्यास मुलाच्या यकृतालाही नुकसान होऊ शकते. याशिवाय, यामुळे मुलाला त्वचेची समस्या देखील होऊ शकते.

• अनेक प्रकरणांमध्ये असे दिसून आले आहे की पॅरासिटामॉलमुळे अनेक मुलांना श्वासोच्छवासाचा त्रास, नाक वाहणे, उलट्या होणे यासारख्या समस्या उद्भवतात.

• अनेक प्रकरणांमध्ये, पॅरासिटामॉलमुळे तोंडाला सूज येते, त्वचेवर लाल ठिपके आणि ओठ किंवा तोंडावर पांढरे डाग पडतात.

 
या गोष्टी लक्षात ठेवा/धोके काय आहेत?
WHO ने सांगितले की सिरपमध्ये डायथिलीन ग्लायकोल आणि इथिलीन ग्लायकोल आहे, जे विषारी आणि जीवघेणे आहेत. या उत्पादनांमुळे होऊ शकते:

• पोटदुखी
• उलट्या
• अतिसार
• डोकेदुखी
• तीव्र मूत्रपिंड इजा

WHO चा जनतेला सल्ला

"कृपया त्यांचा वापर करू नका. रूग्णांचे नुकसान टाळण्यासाठी ही निकृष्ट उत्पादने ओळखणे आणि ते अभिसरणातून काढून टाकणे महत्वाचे आहे," WHO ने एका निवेदनात म्हटले आहे. नोंदवले. त्यांनी किंवा त्यांच्या ओळखीच्या एखाद्या व्यक्तीने ही उत्पादने वापरली असल्यास किंवा कोणतेही नकारात्मक दुष्परिणाम अनुभवले असल्यास त्यांनी परवानाधारक आरोग्य सेवा प्रदात्याकडून त्वरित वैद्यकीय सल्ला घेण्याचे आवाहन केले आहे.

अगदी आवश्‍यक असले तरी पॅरासिटामॉलचा डोस मुलाच्या वजनानुसार द्यावा. जर मुलाचे वजन ५ किलोपेक्षा कमी असेल तर त्याला हे औषध अजिबात देऊ नका. तसेच, लसीकरणानंतर लगेचच मुलाला पॅरासिटामॉल देणे टाळा.